استاندارد حسابداری 44: حسابداری اجاره‌ها
استاندارد حسابداری 44 (سابقاً استاندارد 21) با هدف شفاف‌سازی اطلاعات مربوط به تعهدات و دارایی‌های ناشی از اجاره‌ها در صورت‌های مالی، راهنمایی‌های لازم برای حسابداری و افشای مناسب اجاره‌های عملیاتی و سرمایه‌ای از دیدگاه اجاره‌دهنده و اجاره‌کننده را ارائه می‌دهد.
هدف این استاندارد:
تعیین رویه‌های حسابداری و افشای مناسب برای اجاره‌های عملیاتی و سرمایه‌ای.
شفاف‌سازی اطلاعات مربوط به تعهدات و دارایی‌های ناشی از اجاره‌ها در صورت‌های مالی.
دامنه کاربرد
واحد تجاری باید این استاندارد را به استثنای موارد زیر برای تمام اجاره ها شامل اجاره دارایی حق استفاده در یک اجاره فرعی، بکار گیرد.
الف. اجاره ها برای اکتشاف یا استفاده از ،معادن نفت گاز طبیعی و منابع تجدیدناپذیر مشابه؛
ب. اجاره دارایی های زیستی در دامنه کاربرد استاندارد بین المللی حسابداری ۲۶ فعالیت های کشاورزی که توسط اجاره کننده نگهداری می شود؛
پ. توافق های امتیاز خدمات؛
ت. مجوزهای دارایی های فکری انتقال یافته توسط اجاره دهنده در دامنه کاربرد استاندارد حسابداری ۴۳ درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان؛
ث. حق نگهداشت توسط اجاره کننده طبق توافق های صدور مجوز در دامنه کاربرد استاندارد حسابداری ۱۷ دارایی های نامشهود برای اقلامی مانند فیلم های سینمایی ویدئوهای ضبط شده، بازی ها، حق اختراع ها و حق تکثیر و انتشار.
تعاریف کلیدی:
- اجاره: توافقی که طی آن، اجاره‌دهنده در ازای دریافت مبلغ مشخص، حق استفاده از دارایی را برای مدت معین به اجاره‌کننده واگذار می‌کند.
- اجاره سرمایه‌ای: اجاره‌ای که در آن، عملاً تمام مخاطرات و منافع ناشی از مالکیت دارایی به اجاره‌کننده منتقل می‌شود.
- اجاره عملیاتی: اجاره‌ای که در آن، انتقال کامل مخاطرات و منافع ناشی از مالکیت دارایی به اجاره‌کننده اتفاق نمی‌افتد.
حسابداری اجاره‌ها توسط اجاره‌کننده:
1. اجاره‌های سرمایه‌ای:
اجاره‌کننده باید دارایی اجاره‌ای را به عنوان یک دارایی در ترازنامه خود به رسمیت بشناسد.
هزینه اجاره به طور خطی در طول دوره اجاره به عنوان هزینه در سود و زیان شناسایی می‌شود.
استهلاک دارایی اجاره‌ای مطابق با رویه‌های معمول اجاره‌کننده برای دارایی‌های مشابه انجام می‌شود.
2. اجاره‌های عملیاتی:
هزینه اجاره به طور خطی در طول دوره اجاره به عنوان هزینه در سود و زیان شناسایی می‌شود.
هیچ دارایی اجاره‌ای در ترازنامه اجاره‌کننده به رسمیت شناخته نمی‌شود.
حسابداری اجاره‌ها توسط اجاره‌دهنده:
1. اجاره‌های سرمایه‌ای:
اجاره‌دهنده باید مبلغ ناخالص دفتری دارایی اجاره داده شده را در زمان شروع دوره اجاره از حساب‌های دارایی خود خارج کند.
مبلغ ناخالص دفتری دارایی اجاره داده شده به عنوان یک طلب دریافتنی در ترازنامه اجاره‌دهنده به رسمیت شناخته می‌شود.
سود ناشی از اجاره به طور خطی در طول دوره اجاره به عنوان درآمد در سود و زیان شناسایی می‌شود.
مانده حساب طلب دریافتنی ناشی از اجاره در هر دوره مالی به روز می‌شود.
2. اجاره‌های عملیاتی:
درآمد اجاره به طور خطی در طول دوره اجاره به عنوان درآمد در سود و زیان شناسایی می‌شود.
هیچ دارایی اجاره‌ای در ترازنامه اجاره‌دهنده به رسمیت شناخته نمی‌شود.